Sắt là một khoáng chất thiết yếu đối với cơ thể, đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành hemoglobin – protein có nhiệm vụ vận chuyển oxy trong máu. Thiếu sắt không chỉ gây mệt mỏi, xanh xao mà còn dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Tuy nhiên, nhiều người thường nhầm lẫn hoặc bỏ qua các dấu hiệu thiếu sắt ban đầu. Vậy làm thế nào để nhận biết cơ thể đang thiếu sắt? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây.

Vai Trò Của Sắt Trong Cơ Thể

Sắt là thành phần quan trọng cấu tạo nên hemoglobin, giúp hồng cầu mang oxy từ phổi đến các mô và cơ quan trong cơ thể. Ngoài ra, sắt còn tham gia vào quá trình sản xuất năng lượng, hỗ trợ chức năng miễn dịch, và góp phần vào sự phát triển bình thường của não bộ. Một khi cơ thể thiếu sắt, các quá trình thiết yếu này sẽ bị ảnh hưởng, dẫn đến hàng loạt rối loạn về sức khỏe.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), thiếu máu do thiếu sắt ảnh hưởng đến khoảng 30% dân số toàn cầu, đặc biệt phổ biến ở phụ nữ mang thai, trẻ em, và người cao tuổi.

Dấu Hiệu Nhận Biết Cơ Thể Thiếu Sắt

1. Mệt Mỏi, Suy Nhược Cơ Thể

Đây là triệu chứng phổ biến nhất của thiếu sắt. Khi lượng oxy cung cấp cho các mô giảm, cơ thể phải hoạt động nhiều hơn để sản xuất năng lượng, dẫn đến cảm giác mệt mỏi kéo dài, dù bạn đã ngủ đủ giấc hoặc không làm việc quá sức.

2. Da Xanh Xao

Hemoglobin không chỉ vận chuyển oxy mà còn tạo màu đỏ cho máu. Khi thiếu sắt, da và niêm mạc có thể trở nên nhợt nhạt. Bạn có thể nhận thấy sự thay đổi màu sắc ở mặt, môi, nướu răng hoặc bên trong mí mắt.

3. Khó Thở

Do lượng oxy trong máu giảm, bạn có thể dễ bị hụt hơi ngay cả khi thực hiện các hoạt động đơn giản như leo cầu thang hoặc đi bộ nhanh.

4. Tim Đập Nhanh, Rối Loạn Nhịp Tim

Cơ thể thiếu oxy buộc tim phải làm việc nhiều hơn để vận chuyển máu, từ đó dẫn đến nhịp tim nhanh, đánh trống ngực, thậm chí nguy cơ suy tim nếu tình trạng thiếu sắt kéo dài.

5. Hoa Mắt, Chóng Mặt

Cảm giác choáng váng, mất cân bằng hoặc hoa mắt thường xuyên có thể là dấu hiệu máu thiếu oxy cung cấp cho não do thiếu sắt.

6. Tóc Rụng, Móng Tay Giòn

Thiếu sắt làm ảnh hưởng đến sự phát triển của tóc và móng. Bạn có thể nhận thấy tóc mỏng đi, dễ gãy rụng, móng tay yếu, dễ bị nứt, gãy hoặc xuất hiện hình dạng lõm bất thường.

7. Thèm Ăn Vật Lạ (Pica)

Một biểu hiện khá đặc trưng của thiếu sắt là thèm ăn những thứ không phải thực phẩm như đá lạnh, đất, hoặc giấy. Đây được gọi là hội chứng Pica, thường xuất hiện ở trẻ nhỏ hoặc phụ nữ mang thai bị thiếu sắt nặng.

8. Ngứa Rát Miệng và Lưỡi

Thiếu sắt có thể dẫn đến viêm hoặc đau rát vùng lưỡi, nướu, làm mất vị giác hoặc gây khó chịu khi ăn uống.

Những Ai Dễ Bị Thiếu Sắt?

Một số nhóm đối tượng có nguy cơ cao bị thiếu sắt gồm:
• Phụ nữ trong độ tuổi sinh sản, đặc biệt là phụ nữ mang thai và cho con bú
• Trẻ em đang trong giai đoạn tăng trưởng
• Người bị bệnh lý tiêu hóa (viêm loét dạ dày, bệnh Crohn…)
• Người ăn chay trường hoặc chế độ ăn nghèo nàn dinh dưỡng
• Người bị chảy máu mãn tính (xuất huyết tiêu hóa, rong kinh…)

Phải Làm Gì Khi Nghi Ngờ Thiếu Sắt?

Nếu bạn nhận thấy mình có những dấu hiệu nêu trên, hãy đến cơ sở y tế để làm xét nghiệm máu kiểm tra lượng ferritin (dự trữ sắt) và hemoglobin. Tuyệt đối không tự ý bổ sung sắt khi chưa có chỉ định của bác sĩ, vì dư thừa sắt cũng có thể gây hại cho gan và các cơ quan khác.

Để phòng ngừa thiếu sắt, bạn nên:
• Bổ sung thực phẩm giàu sắt như thịt đỏ, gan, trứng, rau xanh đậm (rau bina, cải bó xôi), đậu lăng, ngũ cốc nguyên hạt
• Ăn các thực phẩm giàu vitamin C (cam, bưởi, ổi) để tăng hấp thu sắt
• Hạn chế uống trà, cà phê ngay sau bữa ăn vì chúng làm giảm hấp thu sắt
• Tuân thủ hướng dẫn bổ sung sắt nếu đang trong thai kỳ hoặc thuộc nhóm nguy cơ cao

Kết Luận

Thiếu sắt là tình trạng phổ biến nhưng dễ bị bỏ sót do các triệu chứng thường âm thầm, khó nhận biết. Hiểu rõ các dấu hiệu thiếu sắt sẽ giúp bạn chủ động bảo vệ sức khỏe, ngăn ngừa những biến chứng nặng nề có thể xảy ra. Lắng nghe cơ thể, duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý và thăm khám sức khỏe định kỳ chính là chìa khóa để duy trì thể trạng khỏe mạnh lâu dài.