Bệnh mạch máu ngoại biên (Peripheral Artery Disease – PAD) là một tình trạng y tế phổ biến, nhưng thường ít được chú ý, nơi mà các động mạch bị hẹp và giảm lưu lượng máu đến các chi, đặc biệt là chân. Tuy không trực tiếp gây ra đột quỵ, bệnh mạch máu ngoại biên là một dấu hiệu cảnh báo của sự xơ cứng động mạch, có thể ảnh hưởng đến não và tim, từ đó tăng nguy cơ đột quỵ. Bài viết này sẽ khám phá mối liên hệ giữa bệnh mạch máu ngoại biên và đột quỵ, cùng cách thức phòng ngừa và điều trị hiệu quả.

1. Bệnh mạch máu ngoại biên là gì?

Bệnh mạch máu ngoại biên xảy ra khi các mảng bám cholesterol tích tụ trên thành động mạch, làm giảm hoặc chặn dòng máu đến các chi. Điều này không chỉ gây đau và yếu cơ ở chân khi đi bộ, mà còn là dấu hiệu của atherosclerosis, quá trình xơ cứng và hẹp động mạch xảy ra khắp cơ thể.

2. Bệnh mạch máu ngoại biên và đột quỵ có mối liên hệ như thế nào?

Mặc dù bệnh mạch máu ngoại biên ảnh hưởng chủ yếu đến chân, nhưng nó cũng làm tăng nguy cơ đột quỵ. Điều này xảy ra bởi vì quá trình atherosclerosis không giới hạn ở một khu vực; nó có thể ảnh hưởng đến bất kỳ động mạch nào trong cơ thể, bao gồm cả động mạch cung cấp máu cho não. Nếu một mảng bám trong động mạch cảnh (động mạch chính dẫn máu đến não) bị vỡ, nó có thể tạo ra cục máu đông, chặn dòng máu đến não và gây đột quỵ.

3. Nguyên nhân gây bệnh mạch máu ngoại biên

Nguyên nhân gây bệnh mạch máu ngoại biên cũng tương tự như các rối loạn tim mạch khác, bao gồm:

• Tuổi tác: Tuổi càng cao nguy cơ càng tăng
• Hút thuốc: Hút thuốc làm tăng đáng kể nguy cơ bệnh mạch máu ngoại biên và đột quỵ.
• Cao huyết áp: Gây áp lực lên thành động mạch, từ đó tăng nguy cơ atherosclerosis.
• Cholesterol cao: Mức cholesterol cao trong máu làm tăng nguy cơ mảng bám.
• Tiểu đường: Đặc biệt làm tăng nguy cơ bệnh mạch máu ngoại biên
• Thừa cân béo phì: Liên quan đến các yếu tố rủi ro khác như cholesterol cao và cao huyết áp.

4. Triệu chứng bệnh mạch máu ngoại biên

Triệu chứng của bệnh mạch máu ngoại biên thường khó nhận biết ở giai đoạn đầu. Khi bệnh tiến triển, triệu chứng phổ biến nhất là claudication – đau cơ ở chân khi đi bộ, giảm đi khi nghỉ ngơi. 

Các triệu chứng khác bao gồm:

• Lạnh ở chân hoặc ngón chân
• Thay đổi màu da ở chân
• Lông mọc chậm ở chân
• Ngón chân hoặc chân có vết thương không lành

5. Phương pháp chẩn đoán và điều trị bệnh mạch máu ngoại biên

5.1. Phương pháp chẩn đoán bệnh mạch máu ngoại biên

Chẩn đoán bệnh mạch máu ngoại biên thường bắt đầu bằng việc đánh giá lịch sử y tế và kiểm tra thể chất. Các xét nghiệm có thể bao gồm:

• Chỉ số động mạch chân-tay (ABI)
• Siêu âm Doppler
• Angiography

5.2. Điều trị bệnh mạch máu ngoại biên

• Chú ý xây dựng lối sống khỏe mạnh: Bỏ hút thuốc, ăn uống lành mạnh và tăng cường vận động.
• Quản lý y tế: Kiểm soát huyết áp, cholesterol và đường huyết.
• Sử dụng thuốc: Thuốc chống đông, thuốc hạ huyết áp và thuốc hạ cholesterol.
• Phẫu thuật: Trong trường hợp nặng, phẫu thuật mở rộng động mạch có thể được áp dụng.

6. Kết luận

Bệnh mạch máu ngoại biên không chỉ là một vấn đề sức khỏe cục bộ mà còn là dấu hiệu của rối loạn tim mạch lớn hơn, có thể dẫn đến đột quỵ. Hiểu biết về bệnh mạch máu ngoại biên, chú ý đến các triệu chứng và quản lý tích cực các yếu tố rủi ro có thể giúp giảm thiểu nguy cơ này, đồng thời cải thiện chất lượng cuộc sống tổng thể.