Siêu âm Doppler mạch máu là phương pháp đơn giản, hiệu quả trong tầm soát và phát hiện sớm nguy cơ đột quỵ, giúp phòng ngừa biến chứng nguy hiểm.

Đột quỵ và tầm quan trọng của việc phát hiện sớm

Đột quỵ là tình trạng dòng máu nuôi dưỡng não bị gián đoạn do tắc nghẽn hoặc vỡ mạch máu, gây tổn thương não bộ nghiêm trọng. Tại Việt Nam, tỷ lệ mắc đột quỵ ngày càng gia tăng, không chỉ ở người cao tuổi mà cả ở người trẻ.

Đặc biệt, nhiều trường hợp không có dấu hiệu cảnh báo trước, đến khi phát bệnh thì đã để lại hậu quả nặng nề. Chính vì vậy, phát hiện sớm những yếu tố nguy cơ như hẹp mạch máu, mảng xơ vữa động mạch hay tình trạng tuần hoàn máu bất thường là vô cùng cần thiết. Trong các phương pháp chẩn đoán hiện nay, siêu âm Doppler mạch máu được đánh giá là công cụ hữu ích, đơn giản và ít tốn kém.

Siêu âm Doppler mạch máu là gì?

Siêu âm Doppler là kỹ thuật sử dụng sóng siêu âm để ghi lại hình ảnh và dòng chảy của máu trong mạch. Nhờ nguyên lý Doppler, bác sĩ có thể quan sát tốc độ, hướng đi và lưu lượng máu. Kỹ thuật này thường được áp dụng để kiểm tra hệ động mạch cảnh, động mạch não, động mạch chi và các mạch máu quan trọng khác.

Kết quả siêu âm Doppler không chỉ cho thấy tình trạng dòng chảy mà còn giúp phát hiện những bất thường như:

• Hẹp hoặc tắc nghẽn mạch máu do xơ vữa
• Cục máu đông di chuyển trong lòng mạch
• Thành mạch dày lên hoặc kém đàn hồi
• Tốc độ dòng chảy bất thường làm tăng nguy cơ hình thành huyết khối

Vai trò của siêu âm Doppler trong phát hiện nguy cơ đột quỵ

1. Phát hiện hẹp động mạch cảnh

Động mạch cảnh là mạch máu chính đưa máu từ tim lên não. Khi động mạch này bị hẹp do mảng xơ vữa, dòng máu lên não bị hạn chế, làm tăng nguy cơ thiếu máu não và đột quỵ. Siêu âm Doppler giúp đo mức độ hẹp và đánh giá mức độ nguy hiểm để có biện pháp can thiệp kịp thời.

2. Đánh giá tình trạng mảng xơ vữa động mạch

Mảng xơ vữa là yếu tố nguy cơ phổ biến nhất gây đột quỵ. Bằng siêu âm Doppler, bác sĩ có thể quan sát cấu trúc mảng xơ vữa, xem chúng có ổn định hay dễ vỡ, từ đó tiên lượng khả năng hình thành huyết khối gây tắc mạch não.

3. Phát hiện huyết khối và dòng chảy bất thường

Huyết khối là cục máu đông có thể di chuyển theo dòng máu và gây tắc nghẽn mạch não. Siêu âm Doppler có thể phát hiện sớm sự tồn tại của huyết khối cũng như những thay đổi bất thường trong lưu lượng máu, giúp ngăn chặn nguy cơ đột quỵ xảy ra bất ngờ.

4. Hỗ trợ theo dõi bệnh nhân sau điều trị

Đối với những bệnh nhân đã từng can thiệp nong mạch, đặt stent hoặc phẫu thuật liên quan đến hệ mạch máu, siêu âm Doppler là phương tiện an toàn để theo dõi hiệu quả điều trị và phát hiện sớm tái hẹp.

Khi nào nên thực hiện siêu âm Doppler để phòng ngừa đột quỵ?

Không chỉ những người lớn tuổi, bệnh nhân có tiền sử đột quỵ, tăng huyết áp, đái tháo đường hay rối loạn mỡ máu mới cần kiểm tra, mà ngay cả người trẻ có lối sống ít vận động, hút thuốc lá, uống nhiều rượu bia cũng nên được tầm soát.

Các trường hợp nên thực hiện siêu âm Doppler mạch máu:

• Người có tiền sử gia đình mắc bệnh tim mạch hoặc đột quỵ
• Người bị cao huyết áp, đái tháo đường, béo phì
• Người có cholesterol cao hoặc xơ vữa động mạch
• Người thường xuyên đau đầu, chóng mặt, mờ mắt hoặc tê yếu thoáng qua
• Người đã từng can thiệp mạch máu và cần theo dõi định kỳ

Ưu điểm của siêu âm Doppler trong tầm soát đột quỵ

Siêu âm Doppler là phương pháp chẩn đoán không xâm lấn, không gây đau và không sử dụng tia X nên rất an toàn. Thời gian thực hiện nhanh, kết quả rõ ràng, chi phí hợp lý và có thể lặp lại nhiều lần để theo dõi tình trạng mạch máu. Đây là lý do kỹ thuật này được các bác sĩ khuyến cáo trong tầm soát đột quỵ định kỳ.

Kết luận

Đột quỵ là bệnh lý nguy hiểm nhưng có thể phòng ngừa được nếu phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ. Siêu âm Doppler mạch máu đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện hẹp động mạch, mảng xơ vữa hay huyết khối, từ đó giúp bác sĩ đưa ra phác đồ điều trị và dự phòng phù hợp.

Việc chủ động thực hiện siêu âm Doppler định kỳ, đặc biệt ở những người có nguy cơ cao, chính là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe não bộ và giảm thiểu nguy cơ đột quỵ trong tương lai.