Loãng xương được mệnh danh là “kẻ giết người thầm lặng” vì diễn tiến âm thầm nhưng để lại hậu quả nặng nề như gãy xương, biến dạng cột sống, suy giảm chất lượng cuộc sống, thậm chí tử vong sau biến chứng gãy xương hông. Đặc biệt, sau tuổi 40, nguy cơ loãng xương tăng cao, nhất là ở phụ nữ giai đoạn tiền mãn kinh – mãn kinh và nam giới có bệnh nền chuyển hóa.

Vậy loãng xương sau tuổi 40 có gì đáng lo? Tầm soát bằng cách nào? Và đâu là giải pháp phòng ngừa hiệu quả?

Vì sao loãng xương tăng nhanh sau tuổi 40?

Ở tuổi trưởng thành, mật độ xương đạt mức đỉnh. Tuy nhiên, từ sau tuổi 40, khối lượng xương bắt đầu giảm dần, tốc độ mất xương nhanh hơn ở phụ nữ do thay đổi nội tiết tố estrogen.

Phụ nữ sau mãn kinh: lượng estrogen giảm mạnh, làm quá trình hủy xương diễn ra nhanh hơn quá trình tạo xương, dẫn đến loãng xương sớm.

Nam giới sau 40: testosterone giảm dần, kèm theo bệnh mạn tính (đái tháo đường, bệnh thận, gan, hút thuốc, uống rượu…) cũng làm xương suy yếu.

Lối sống ít vận động, ăn uống thiếu canxi, vitamin D càng làm tình trạng loãng xương đến sớm hơn.

Khi xương mất dần mật độ, chúng trở nên giòn, xốp, dễ gãy ngay cả khi gặp chấn thương nhẹ hoặc chỉ với một cú ngã đơn giản.

Dấu hiệu cảnh báo loãng xương

Loãng xương thường không có triệu chứng rõ ràng cho đến khi xảy ra gãy xương. Tuy nhiên, bạn có thể chú ý một số dấu hiệu:

Đau lưng mạn tính, đau âm ỉ.

Giảm chiều cao theo thời gian.

Cột sống bị cong, gù.

Dễ gãy xương khi va chạm nhẹ.

Nếu xuất hiện những biểu hiện này, bạn cần thăm khám sớm để được kiểm tra mật độ xương.

Tầm soát loãng xương – Tại sao cần làm sau tuổi 40?

Theo Hiệp hội Loãng xương Quốc tế (IOF), tầm soát mật độ xương định kỳ là cách duy nhất giúp phát hiện sớm loãng xương, khi chưa có gãy xương xảy ra.

Đo mật độ xương bằng DXA (Dual-energy X-ray Absorptiometry): là tiêu chuẩn vàng, cho biết mật độ khoáng chất xương tại cột sống, hông, cẳng tay.

Xét nghiệm máu và nước tiểu: đánh giá nồng độ canxi, vitamin D, hormone và các dấu ấn chuyển hóa xương.

Chụp X-quang, MRI, CT: được chỉ định khi có nghi ngờ gãy xương hoặc biến dạng xương.

Khuyến nghị:

Phụ nữ từ 40 tuổi trở lên nên tầm soát mật độ xương 1–2 năm/lần, đặc biệt là người có tiền sử gia đình bị loãng xương, gãy xương.

Nam giới trên 50 tuổi hoặc có yếu tố nguy cơ (hút thuốc, uống rượu, bệnh mạn tính) cũng cần tầm soát định kỳ.

Phòng ngừa loãng xương sau tuổi 40

Loãng xương hoàn toàn có thể phòng tránh hoặc làm chậm tiến triển nếu áp dụng lối sống khoa học và chăm sóc sức khỏe sớm.

1. Chế độ dinh dưỡng hợp lý

Bổ sung canxi: 1000 – 1200 mg/ngày từ sữa, phô mai, sữa chua, cá nhỏ ăn cả xương, rau lá xanh.

Vitamin D: 800 – 1000 IU/ngày giúp hấp thu canxi tốt hơn; có trong ánh nắng, trứng, cá béo, gan cá.

Protein vừa đủ: thịt nạc, cá, đậu, trứng giúp tái tạo mô xương.

Hạn chế muối, nước ngọt có gas, cà phê, rượu bia vì làm tăng đào thải canxi.

2. Duy trì vận động thường xuyên

Tập luyện các môn có sức nặng lên xương: đi bộ nhanh, chạy bộ, nhảy dây, tập tạ nhẹ.

Yoga, thái cực quyền giúp cải thiện thăng bằng, giảm nguy cơ té ngã.

3. Thay đổi thói quen sinh hoạt

Không hút thuốc lá.

Giữ cân nặng hợp lý.

Hạn chế ngồi lâu, khuyến khích vận động hàng ngày.

4. Khám sức khỏe định kỳ

Kiểm tra mật độ xương và hormone định kỳ.

Tham khảo bác sĩ để bổ sung thuốc, thực phẩm chức năng khi cần thiết.

Kết luận

Sau tuổi 40, loãng xương là nguy cơ hiện hữu và có thể dẫn đến nhiều biến chứng nặng nề nếu không được phát hiện sớm. Việc tầm soát mật độ xương định kỳ, kết hợp với chế độ dinh dưỡng – vận động khoa học là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe xương.

Nếu bạn trên 40 tuổi và lo lắng về tình trạng xương khớp, hãy chủ động đến cơ sở y tế uy tín để được kiểm tra, đánh giá nguy cơ loãng xương và nhận tư vấn phòng ngừa phù hợp. Đầu tư cho sức khỏe xương chính là đầu tư cho chất lượng cuộc sống về sau.