COVID-19 không chỉ là một bệnh hô hấp cấp tính. Ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy virus SARS-CoV-2 gây ra hàng loạt tổn thương hệ thống, bao gồm cả hệ thần kinh trung ương và mạch máu não. Trong những năm gần đây, giới chuyên môn đã ghi nhận sự gia tăng các ca đột quỵ ở những người từng mắc COVID-19, đặc biệt là trong vài tuần đến vài tháng sau nhiễm.

Vậy đâu là mối liên hệ giữa COVID-19 và đột quỵ? Ai có nguy cơ cao? Và chúng ta có thể làm gì để phòng ngừa?

1. Mối liên hệ giữa COVID-19 và đột quỵ

COVID-19 gây ra tình trạng viêm toàn thân và rối loạn đông máu, được gọi là “cơn bão cytokine”. Tình trạng này có thể dẫn đến:

Hình thành cục máu đông trong lòng mạch (huyết khối)

Tổn thương lớp nội mạc mạch máu

Tăng đông máu và tắc mạch tại nhiều cơ quan

Đặc biệt, đột quỵ do tắc mạch máu não (nhồi máu não) đã được ghi nhận nhiều hơn ở người mắc COVID-19, kể cả những người trẻ tuổi không có bệnh nền.

2. Thống kê đáng chú ý về đột quỵ hậu COVID

Một số nghiên cứu từ các trung tâm y khoa quốc tế cho thấy:

Tỷ lệ đột quỵ ở người mắc COVID-19 dao động từ 1–5%, cao hơn so với nhóm bệnh nhân không mắc COVID.

Đột quỵ có thể xảy ra trong giai đoạn cấp tính (khi đang nhiễm) hoặc hậu COVID (sau khi khỏi).

Nhiều bệnh nhân bị đột quỵ trong vòng 3 tháng sau khi khỏi bệnh, nhất là nếu có thêm các yếu tố nguy cơ như tăng huyết áp, tiểu đường, rối loạn mỡ máu…

Một nghiên cứu của Đại học Harvard (Mỹ) cũng chỉ ra rằng:

“Người từng mắc COVID-19 có nguy cơ bị đột quỵ cao hơn 52% trong vòng 12 tháng sau khi khỏi bệnh, so với người chưa từng nhiễm.”

3. Những ai có nguy cơ cao đột quỵ hậu COVID?

Không phải ai mắc COVID-19 cũng sẽ bị đột quỵ, nhưng một số nhóm đối tượng có nguy cơ cao hơn, bao gồm:

Người trên 50 tuổi, đặc biệt có sẵn bệnh nền như cao huyết áp, đái tháo đường, mỡ máu cao.

Người từng đột quỵ nhẹ (TIA) hoặc có tiền sử bệnh tim mạch.

Người bị COVID-19 nặng, phải nhập viện hoặc điều trị oxy.

Người hút thuốc lá, ít vận động, hoặc bị béo phì.

Người từng nhiễm nhiều lần hoặc có hội chứng hậu COVID kéo dài (long COVID).

4. Triệu chứng đột quỵ có thể khác biệt sau COVID
Đột quỵ hậu COVID có thể mang những biểu hiện không điển hình, như:

Chóng mặt đột ngột, mất thăng bằng

Nói khó, đột nhiên ngọng hoặc không hiểu lời nói

Tê yếu một bên mặt hoặc tay chân

Đau đầu dữ dội không rõ nguyên nhân

Rối loạn ý thức, lú lẫn thoáng qua

Trong nhiều trường hợp, bệnh nhân nhầm tưởng đây là mệt mỏi hậu COVID hoặc thiếu ngủ, dẫn đến chậm trễ cấp cứu – điều có thể khiến tổn thương não trở nên nghiêm trọng hơn.

5. Làm gì để phòng ngừa đột quỵ sau COVID?

Dù COVID-19 đã dần trở thành bệnh lưu hành, chúng ta vẫn cần thận trọng với hậu quả dài hạn, đặc biệt là đột quỵ. Để phòng ngừa:

a. Tầm soát sức khỏe định kỳ sau nhiễm COVID:
Kiểm tra huyết áp, đường huyết, mỡ máu.

Làm xét nghiệm đông máu, CRP, D-dimer nếu có triệu chứng bất thường.

Chụp MRI não – mạch máu não nếu từng có triệu chứng nghi ngờ đột quỵ nhẹ.

b. Cải thiện lối sống:
Ăn uống lành mạnh, giảm chất béo bão hòa và đường tinh luyện.

Tăng cường rau xanh, trái cây, cá béo, ngũ cốc nguyên hạt.

Vận động tối thiểu 30 phút/ngày, duy trì đều đặn.

Ngủ đủ giấc, hạn chế căng thẳng kéo dài.

c. Theo dõi triệu chứng bất thường:
Sau khi khỏi COVID, nếu bạn gặp các biểu hiện như mệt mỏi kéo dài, đau đầu, rối loạn trí nhớ, nói khó – đừng xem nhẹ! Đây có thể là dấu hiệu cảnh báo sớm của đột quỵ.

6. Tại sao nên tầm soát đột quỵ tại Phòng khám Nhật Bản Sakura?

Trang thiết bị hiện đại, đặc biệt là hệ thống MRI không xâm lấn giúp phát hiện sớm tổn thương mạch máu não.

Quy trình kiểm tra toàn diện: đo huyết áp, điện tim, xét nghiệm mỡ máu, đường huyết, chức năng đông máu…

Đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm, tư vấn rõ ràng và cá nhân hóa kế hoạch chăm sóc sức khỏe sau COVID.

KẾT LUẬN
COVID-19 không kết thúc khi vạch hai vạch mờ đi. Tác động của nó có thể kéo dài nhiều tháng, nhiều năm, và đột quỵ là một trong những hệ lụy nghiêm trọng nhưng dễ bỏ qua.

Chủ động tầm soát sau COVID chính là cách bảo vệ não bộ và mạng sống của bạn. Nếu bạn hoặc người thân từng nhiễm COVID, đặc biệt có kèm yếu tố nguy cơ, hãy đến Phòng khám Nhật Bản Sakura để được kiểm tra và theo dõi sức khỏe toàn diện.