Vitamin B12 (cobalamin) là một vi chất dinh dưỡng thiết yếu, đóng vai trò quan trọng trong quá trình hình thành hồng cầu, duy trì chức năng thần kinh và tổng hợp DNA. Tuy nhiên, thiếu vitamin B12 là một tình trạng khá phổ biến, đặc biệt ở người lớn tuổi, người ăn chay trường và những người có vấn đề tiêu hóa. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, thiếu vitamin B12 có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe. Vậy cơ thể sẽ “cảnh báo” bạn thế nào khi thiếu hụt loại vitamin này? Hãy cùng tìm hiểu!

Tầm Quan Trọng Của Vitamin B12

Vitamin B12 cần thiết cho:
• Sản xuất tế bào máu đỏ, vận chuyển oxy trong cơ thể
• Duy trì chức năng hệ thần kinh trung ương
• Hỗ trợ chuyển hóa năng lượng
• Ngăn ngừa tổn thương DNA

Theo thống kê của Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ (NIH), khoảng 6% người dưới 60 tuổi và lên đến 20% người trên 60 tuổi có mức vitamin B12 thấp hơn bình thường.

Các Dấu Hiệu Cảnh Báo Thiếu Vitamin B12

1. Mệt Mỏi Kéo Dài

Một trong những triệu chứng đầu tiên của thiếu vitamin B12 là cảm giác mệt mỏi triền miên, ngay cả khi bạn ngủ đủ giấc. Khi thiếu B12, cơ thể sản xuất không đủ hồng cầu khỏe mạnh để vận chuyển oxy, dẫn đến tình trạng thiếu năng lượng và uể oải.

2. Da Nhợt Nhạt

Thiếu B12 làm giảm sản xuất hemoglobin, khiến da bạn có thể trở nên xanh xao hoặc vàng nhẹ (thiếu máu ác tính). Bạn có thể dễ dàng nhận thấy sự thay đổi màu sắc ở mặt, lòng bàn tay hoặc niêm mạc miệng.

3. Cảm Giác Tê Bì, Ngứa Râm Ran

Vitamin B12 rất quan trọng đối với sức khỏe thần kinh. Khi thiếu hụt, các dây thần kinh có thể bị tổn thương, gây ra cảm giác tê bì, ngứa râm ran ở tay, chân hoặc các khu vực khác trên cơ thể.

4. Vấn Đề Với Thăng Bằng và Phối Hợp Vận Động

Tổn thương hệ thần kinh ngoại biên do thiếu vitamin B12 có thể ảnh hưởng đến khả năng thăng bằng và phối hợp vận động. Người thiếu B12 có nguy cơ cao bị ngã, đặc biệt ở người lớn tuổi.

5. Viêm Lưỡi và Loét Miệng

Một dấu hiệu đặc trưng khác là viêm đỏ lưỡi, kèm theo cảm giác đau rát hoặc thay đổi vị giác. Ngoài ra, loét miệng hoặc cảm giác kim châm trong miệng cũng có thể xuất hiện.

6. Khó Thở và Chóng Mặt

Vì thiếu máu do thiếu B12, cơ thể không được cung cấp đủ oxy, dẫn đến khó thở, chóng mặt, đặc biệt khi vận động nhẹ nhàng như leo cầu thang hoặc đi bộ nhanh.

7. Rối Loạn Tâm Trạng và Khả Năng Nhận Thức

Thiếu vitamin B12 liên quan đến các vấn đề như trầm cảm, lo âu, giảm trí nhớ và suy giảm nhận thức. Một số nghiên cứu cho thấy, mức B12 thấp làm tăng nguy cơ mắc bệnh Alzheimer và sa sút trí tuệ.

8. Nhịp Tim Bất Thường

Nhịp tim nhanh hoặc không đều cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo thiếu vitamin B12, do cơ thể phải nỗ lực nhiều hơn để vận chuyển oxy đến các cơ quan.

Những Ai Nguy Cơ Cao Thiếu Vitamin B12?

• Người ăn chay trường hoặc ăn chay thuần vì vitamin B12 chủ yếu có trong thực phẩm động vật
• Người lớn tuổi do khả năng hấp thụ B12 từ thực phẩm giảm theo tuổi tác
• Người mắc bệnh tiêu hóa như viêm loét dạ dày, bệnh Crohn, cắt bỏ dạ dày
• Người sử dụng thuốc ức chế bơm proton hoặc metformin lâu dài
• Phụ nữ mang thai và cho con bú có nhu cầu vitamin B12 cao hơn bình thường

Làm Thế Nào Để Phát Hiện và Xử Lý?

Nếu nghi ngờ thiếu vitamin B12, bạn nên đến cơ sở y tế để xét nghiệm máu đo nồng độ B12 và các chỉ số liên quan như axit methylmalonic và homocysteine. Tùy theo mức độ thiếu hụt, bác sĩ có thể chỉ định:
• Bổ sung vitamin B12 bằng đường uống hoặc tiêm
• Điều chỉnh chế độ ăn uống, bổ sung thực phẩm giàu B12 như thịt bò, gan, cá, trứng, sữa và các sản phẩm từ sữa
• Với người ăn chay, nên dùng thực phẩm tăng cường B12 hoặc thực phẩm chức năng bổ sung theo chỉ định

Việc bổ sung đúng cách sẽ giúp cải thiện nhanh chóng các triệu chứng và ngăn ngừa tổn thương thần kinh không thể phục hồi.

Kết Luận

Thiếu vitamin B12 là tình trạng tiềm ẩn nhưng có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng nếu không được phát hiện sớm. Hiểu rõ các dấu hiệu cảnh báo và chủ động chăm sóc sức khỏe sẽ giúp bạn bảo vệ hệ thần kinh, duy trì năng lượng và tăng cường sức khỏe toàn diện.
Đừng bỏ qua những tín hiệu nhỏ từ cơ thể – hãy lắng nghe và hành động kịp thời để giữ vững phong độ cuộc sống mỗi ngày!